De begrippen passief bouwen en passiefhuis komen steeds vaker terug. Maar wat betekent dit eigenlijk? Een passiefhuis is een zeer energiezuinige woning waarin optimaal comfort aanwezig is. Dit is het huis van de toekomst.

Wat is een passiefhuis?

Passiefhuizen zijn de meest toonaangevende huizen in de wereld op het gebied van energieverbruik. Het is een prestatiegerichte manier voor het ontwerpen en bouwen van een huis dat met een aantal doelen wordt gebouwd. De woning is extreem energiezuinig, levert optimaal wooncomfort en staat voor betrouwbare kwaliteitsgarantie. Alles draait erom om energieneutraal te bouwen. Energie die niet verbruikt hoeft te worden, hoeft ook niet opgewekt te worden. Hierdoor werkt in een passiefhuis een warmtepomp erg goed en is optimaal rendement te halen.

In een passiefhuis is de warmtevraag zeer klein, waardoor de installatie in een woning anders is. Deze duurzame en toekomstgerichte manier van bouwen is op lange termijn veel goedkoper dan andere manieren van bouwen. Er wordt namelijk door de manier van bouwen bespaart op installaties, onderhouds- en vervangingskosten. Zowel in nieuwbouw als renovatie is passief bouwen mogelijk. Maar normaal gesproken zie je passief bouwen voornamelijk bij nieuwbouw woningen.

Er zijn een aantal basisprincipes die ervoor zorgen dat een woning zo energiezuinig is. Dit heeft allemaal te maken door de vloer, gevels, dak en andere elementen van de woning kwalitatief goed uit te voeren. Deze schil van de woning zorgt dat minimale warmtebehoefte nodig is. 

Beginselen van passief bouwen

Een passiefhuis is zeer energiezuinig. Richtlijnen voor de netto energiebehoefte voor ruimteverwarming ligt op 15 kWh per m² gebruiksoppervlak, per jaar. Een passiefhuis wordt gebouwd vanuit vijf beginselen. Dit zijn, optimale isolatie, passiefhuis kozijnen en 3-voudig glas, gebalanceerde ventilatie met WTW, optimale kierdichting, thermische bruggen. Deze kunnen verder toegelicht worden aan de hand van de principes van Trias Energetica, een strategie van drie stappen om een energiezuinig huis te krijgen.

Stap 1. Beperk de energievraag

De eerste stappen zijn gericht op de energievraag verminderen, dat gebeurd op basis van bouwkundige maatregelen, ook wel passieve maatregelen. Hieronder vallen onder andere de volgende aanpassingen.

• Een goede bouwkundige schil met hoge isolatiewaarden
  Hierbij gaat het om een Rc-waarde van 5,0 en hoger van de gesloten buitenschil. Isolatie die is toegepast bij woningscheidende wanden en vloeren, isolatiemateriaal zorgvuldig aaneensluitend tegen achterliggende constructie. Voorkom daarnaast koudebruggen. Andere elementen zijn lage U-waarden van ramen, deuren en kozijnen en uiteraard HR+++ glas.
  
• Zorg voor zongerichte oriëntatie
  Bij een passiefhuis wordt de woning op het zuiden gericht. Hierdoor is het mogelijk om zonnewarmte te benutten. Doordat de zon in de winter lager staat kan die zonnewarmte gebruikt worden, en in de zomer blijft hij door een juist regelmechanisme buiten de woning. Denk aan zonwering en dakoverstekken. Passieve zonne-energie kan uitstekend gebruikt worden in de koude jaargetijden.
  
  Bij een passief gebouwd staan de grotere ramen aan de zuidkant en kleinere aan de noordkant. Kamers waar dus warmte nodig is zijn op de zuidkant gebouwd, woonkamers, slaapkamers en dergelijke. Ruimtes als keukens, garages, trappenhuizen en bergingen liggen op de noordkant.
• Benutten van thermische accumulatie in materialen
  Er zijn verschillende manieren van het benutten van warmte in gebouwen. Bijvoorbeeld met opslag van energie in gebouwmassa. Dit dempt ongewenste opwarming of afkoeling, warmte of koude wordt vastgehouden waardoor energie bespaard wordt. Dit gebeurd in combinatie met nachtventilatie.
  
• Bouw compact
  Een passiefhuis heeft weinig uitstulpingen voor een goede energetische vorm.

Stap 2. Gebruik duurzame energiebronnen

Na de toepassing van bouwkundige maatregelen, passieve maatregelen, kan gekeken worden naar passieve maatregelen. Deze halen het maximale uit een woning voor comfort en rendement.

• Warmtepomp en Lage temperatuurverwarming
  Een passiefhuis is altijd geschikt voor een warmtepomp, tevens kan lage temperatuurverwarming toegepast worden. Afhankelijk van de samenstelling van de woning kan gekozen worden voor een lucht, bodem of water systeem als warmtebron. Dit hangt allemaal af van de wensen en budget.
  
• Zonne-energie
  Zonne-energie wordt op dit moment al zeer veel toegepast in Nederland en wordt veel gestimuleerd door de overheid. Zonnepanelen weken direct elektriciteit op die gebruikt kan worden in het huishouden en ook een volledig elektrische warmtepomp.
  
• Warmte-koude opslag (WKO)
  Het kan voorkomen dat er een verschil is in vraag, daarom kan met warmte-koude opslag in de bodem het verschil overbrugd worden.
• Windenergie
  Een nieuwere technologie die langzaam ook wordt toegepast zijn de zogenaamde urban turbines. Dit zijn kleinere windturbines die bijvoorbeeld op een dak geplaatst kunnen worden voor energieopwekking. Deze energie kan vervolgens gebruikt worden voor de woning.

Stap 3: gebruik eindige energiebronnen efficiënt

De laagste stap in de Trias Energetica is stap 3. Aan het huis is in principe alles aan gedaan voor energiebesparing en toepassing van hernieuwbare energie. Wanneer er toch nog gekozen wordt voor gebruik van fossiele energiebronnen is het belangrijk dit zo efficiënt mogelijk te doen.

• HR-installatie
  Het is vrij ongebruikelijk maar het kan nog voorkomen dat er gekozen wordt voor een hr-installatie in een woning in combinatie met LTV, lage temperatuur verwarming. Daarmee wordt een goed rendement behaald. Meer gebruikelijk blijft de installatie van een warmtepomp.
  
• WTW-systemen
  WTW staat voor warmteterugwinning. Door een goede ventilatie-installatie wordt evenveel verse lucht ingebracht als vuile lucht afgezogen. Het gaat hier om alle warmte in de woning die via afvoerstromen weggaat. Denk aan bekende installaties als WTW uit douchewater of WTW uit afgevoerde ventilatielucht.

Warmtepomp past perfect bij een passiefhuis

De kosten van een passiefhuis liggen zo’n 10% tot 15% hoger dan een normale woning. Bij een passiefhuis zijn de volgende aandachtspunten van belang. 

1. Afspraken met de bouwer dat de EPC (energieprestatiecoëfficiënt) onder de bouwnorm blijft.
2. Zorgvuldig bouwen om aan de passiefhuis-eisen te voldoen.
3. Voldoende voorlichting aan de bewoners over het gebruik van het passiefhuis.

Als bewoner van een passiefhuis zijn er verschillen met een traditionele woning hoe je woont.

1. Gedrag van bewoners wordt anders door een andere manier van bouwen.
2. Lagere energiekosten op jaarbasis, of volledig energieneutraal.
3. Temperatuur in woning blijft lang hoog door efficiënt gebruikt van energie. 
4. Aanwezigheid van balansventilatie.
5. Een passiefhuis heeft dikke muren 

De lage energievraag van een passiefhuis maken de woning perfect voor een warmtepomp. Er is slechts een kleine warmtepomp nodig. Belangrijk is om goed informatie te verkrijgen wat de subsidiemogelijkheden zijn. Voor een passiefhuis is een hogere hypotheek beschikbaar. Op Verbeterjehuis is meer informatie te krijgen over subsidies, daarnaast helpt Energieplein met alle mogelijke vragen die er zijn. 

Met een passiefhuis heb je hele jaar optimaal comfort en optimale temperaturen. Geen koude voeten en in de zomer een koele woning! Het is aan te raden wanneer je kiest voor een passiefhuis of een grondige renovatie dit te laten certificeren. Dat is niet verplicht maar wel aan te raden. Op deze manier heeft het huis een betrouwbare kwaliteitsgarantie. Bij een passiefhuis moeten alleen bouwkundige en installatietechnische onderdelen perfect op elkaar afgestemd zijn. 

Voor meer informatie over een passiefhuis of een warmtepomp kun je contact met Energieplein opnemen.