Je wilt een warmtepomp kopen, maar wat doe je nu? Energieplein legt je in een stappenplan warmtepomp uit hoe je de juiste stappen neemt tot de aanschaf van een warmtepomp. Met stijgende gasprijzen voor woningeigenaren is de warmtepomp onverminderd populair in Nederland. Hij doet namelijk 1 ding heel goed, besparen op gas. In 2019 toonde de consument vertrouwen in de warmtepomp en de afgelopen jaren hebben steeds vaker woningeigenaren de overstap gemaakt naar de warmtepomp. Bij Energieplein adviseren wij graag om de overstap te maken. Daarom leggen wij in dit stappenplan uit wat je kan doen wanneer je over wilt gaan op de aanschaf van een warmtepomp.

Stappenplan warmtepomp: neem de juiste stappen tot aanschaf

1. Stappenplan warmtepomp: wat is een warmtepomp

Een warmtepomp zorgt voor de verwarming in je woning en in bepaalde gevallen ook voor het sanitair warm water. Een warmtepomp werkt op elektriciteit en haalt zijn energie uit de lucht of de bodem. Dankzij deze methode is een warmtepomp energiezuinig en behaalt hij een beter rendement dan bijvoorbeeld een cv-ketel. Afhankelijk van de woningsituatie werkt een warmtepomp soms samen met een cv-ketel. Dit heet een hybride warmtepomp. In andere gevallen is het systeem een standalone warmtepomp. Met een warmtepomp kun je op gas besparen en ben je minder afhankelijk van fluctuaties in de energieprijzen op de markt. Wij leggen je in dit stappenplan warmtepomp meer uit over wat je allemaal moet doen. 

Wat zijn de verschillen tussen een hybride en een all-electric warmtepomp? 

Warmtepompen zijn er in verschillende soorten en uitvoeringen, afhankelijk van hoe ze werken en hoe ze worden toegepast. Bij Energieplein installeren wij zowel hybride warmtepompen als all-electric warmtepompen. 

Hybride warmtepomp: een hybride warmtepomp werkt samen met een bestaande of nieuwe cv-ketel op gas. De warmtepomp zorgt voor het grootste deel van de verwarming, terwijl de cv-ketel altijd voor warm tapwater zorgt. Afhankelijk van de afstelling en type woning zal een cv-ketel ook bijspringen wanneer het nodig is. Je kunt een hybride warmtepomp kiezen afhankelijk van verschillende factoren waaronder budget en de mogelijkheden met de woning. Met een hybride warmtepomp bespaar je vaak tussen de 60% tot 75% op je jaarlijkse gasverbruik. 

All-electric warmtepomp: een all-electric warmtepomp werkt volledig op elektriciteit en is geschikt voor goed geïsoleerde woningen en woningen die na 2000 zijn gebouwd. Dit type warmtepomp vervangt de cv-ketel volledig en verzorgt zowel de verwarming als tapwater. Een all-electric warmtepomp is er als een luchtgebonden systeem, maar ook als een grondgebonden systeem. Voordat je een all-electric warmtepomp kunt kopen moet je de woningsituatie goed nalopen.

Wat zijn de verschillen tussen een monoblock en een split warmtepomp? 

Monoblock Warmtepomp
Bij een monoblock warmtepomp wordt energie uit de buitenlucht onttrokken en omgezet in warmte. Het belangrijkste om te weten is dat alle onderdelen in de buitenunit zijn geïntegreerd. Dat zijn de compressor, condensor, expansieventiel en de verdamper. Het hele systeem van de warmtepomp zit dus in de buitenunit en dit is een gesloten circuit. Vanuit de buitenunit gaat warm water leidingwerk naar de binnenunit. De buitenunit van een monoblock warmtepomp is vaak een stuk groter dan bij een split warmtepomp.

Split warmtepomp
Bij een split warmtepomp wordt, net als bij een monoblock systeem, energie uit de buitenlucht onttrokken. Er is een buitenunit en een binnenunit aanwezig die met elkaar verbonden zijn door een koudemiddelleiding. In de buitenunit bevinden zich de compressor en de verdamper. In de binnenunit vindt het condensatieproces plaats in de condensor. Er is sprake van een gesloten systeem waarin het koudemiddel circuleert tussen de binnen- en buitenunit. Bij een split warmtepomp kan de buitenunit verder weg worden geplaatst door de hoeveelheid koudemiddel bij te vullen. 

Zowel de hybride warmtepomp als standalone warmtepomp zijn leverbaar als een split- en monoblock warmtepomp. Eerder hebben wij in een artikel uitgebreid de verschillen besproken tussen de split- en monoblock warmtepomp. 

2. Stappenplan warmtepomp: is mijn woning geschikt voor een warmtepomp?

Het stappenplan warmtepomp begint met het bepalen wat de huidige staat is van je woning. Essentieel is dat de schil goed is. Hoe beter de isolatiewaarde van je huis, hoe beter de warmtepomp werkt. Afhankelijk van verschillende factoren kun je bepalen voor wat voor warmtepomp je kiest. Er zijn een aantal belangrijke factoren waar je naar dient te kijken.

1. Bouwjaar van de woning: de bouwjaar van een woning is niet bepalend wat voor warmtepomp je kunt kiezen. Wel geeft het een indicatie weer van het energielabel en de toegepaste isolatie. Het is niet zo dat bij een oudere woning geen standalone warmtepomp geïnstalleerd kan worden. Een hybride warmtepomp kan in iedere woningsituatie.
2. Isolatie van de woning: voor een goed rendement moet je woning goed geïsoleerd zijn. In huizen gebouwd na 2000 kan een warmtepomp altijd geplaatst worden. Woningen tussen 1992 en 2000 hebben al voldoende isolatie voor een hybride warmtepomp. Een standalone warmtepomp kan onder bepaalde voorwaarden.
3. Warmteafgiftesysteem: er zijn verschillende type warmteafgiftesystemen, vloerverwarming, radiatoren en ook andere methodes. Afhankelijk van de bouwjaar, isolatie en warmteafgiftesysteem bepaal je wat voor type warmtepomp toegepast kan worden. 

Isolatie van je woning

• De bouwjaar van je woning geeft een indicatie of er sprake is van enige isolatie bij de bouw, daarnaast is het natuurlijk mogelijk dat in een later stadium een huis is geïsoleerd. Veel huizen voor 1975 hebben vaak minder isolatie. Huizen die na 2000 zijn gebouwd kunnen meestal alle type warmtepompen geïnstalleerd hebben. Bij oudere woningen is het goed om alles na te lopen om zeker te weten dat de warmtepomp toepasbaar is. Via het Kadaster kun je aanvullende informatie vinden over je woning.
• Controleer essentiële isolatie plekken zoals het dak, muren en glas. Ook de vloer is belangrijk. Hoe beter de isolatiewaarde van de woning hoe hoger het rendement van de warmtepomp is. 
• Controleer of er spouwmuren aanwezig zijn in de woning en of er sprake is van spouwmuurisolatie. Vooral bij oudere woningen, voor 1975, is vaak sprake weinig tot geen isolatie. Vaak er nog wel isolatie toe worden gepast. 
• Controleer welk soort glas geplaatst is, HR++ glas is normaal gesproken echt een vereiste voor een warmtepomp. 
• Dakisolatie is ook iets wat de nodige bijdrage kan leveren aan de isolatie van een woning.
  
  

Warmteafgiftesysteem

• Is een nieuwe cv-ketel nodig? Een volledig elektrische warmtepomp maakt een cv-ketel overbodig. Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel. Is de huidige ketel geschikt of moet die vervangen worden? Als de levensduur van je ketel bijna verstreken is, kan het handig zijn om hem gelijktijdig te vervangen met bijvoorbeeld een all-in-one hybride warmtepomp. 
• Voor een warmtepomp is een hoofdleiding van minimaal 28 mm nodig en radiatorleidingen van 22 mm. Bij een standalone, all-electric warmtepomp, is het belangrijk het systeem volledig door te nemen zodat alles op elkaar is afgestemd. 
• Bij vloerverwarming en een all-electric warmtepomp is het meest gunstig om te kiezen voor een open verder. Een open verdeler is een verdeler zonder pomp. Deze brengt het warme water vanuit de warmtebron direct naar de groepen van de vloerverwarming. Bij een hybride warmtepomp kan je kiezen voor beide open verdeler of een verdeler met pomp. 
• Wanneer er radiatoren in een woning zijn dan is vaak een hybride warmtepomp de meest gunstige overweging. Dan hoeven er ook geen grote veranderingen aan de woning gedaan te worden. Een standalone warmtepomp kan soms gecombineerd worden met de huidige radiatoren in de woning, bijvoorbeeld door te kiezen voor hogere temperaturen. In andere gevallen moet gekozen voor een lage temperatuur verwarming (LTV). 
• Wanneer op de begane grond vloerverwarming ligt en boven radiatoren zijn die ook open staan dan dien je te kiezen voor een hybride warmtepomp. Door de lagere warmte die wordt gevoerd, namelijk 35°C, krijg je nooit genoeg warmte in radiatoren.
• Het huidige afgiftesysteem is van groot belang bij de keuze voor een nieuw, duurzaam verwarmingssysteem. De aanvoertemperatuur van radiatoren ligt vaak rond de 50-60°C, terwijl deze bij lage temperatuur verwarming (LTV) op ongeveer 35°C ligt of minder.

Is er geen LTV aanwezig, dan moet een elektrische warmtepomp te veel arbeid verrichten. Het rendement zal daarom tegenvallen. Daarom zal vaak een hybride systeem geadviseerd worden. Deze overweging dien je mee te nemen in het stappenplan warmtepomp. 

Andere belangrijke aandachtspunten om op te letten bij stappenplan warmtepomp

• Het is belangrijk om te weten wat het energieverbruik is van je woning, dit helpt met het bepalen van het type warmtepomp welke het beste toegepast kan worden. Dit is echter ook afhankelijk van het budget en warmteafgiftesysteem. Op basis van je energieverbruik kan Energieplein je verder helpen met het stappenplan en advies geven.
• Zijn er zonnepanelen aanwezig bij de woning en is er overcapaciteit? Door de veranderingen met het overheidsbeleid is het gunstig om stroom van zonnepanelen op te maken.
• Het santair waterverbruik is afhankelijk van het aantal personen, maar ook van de gewenste luxe en comfort. Gemiddeld is dit vaak 25% van het jaarlijkse gasverbruikt. Zo verbruikt een regendouche veel meer water dan een gewone douchekop. Dit dien je mee te nemen met de overweging wil je bijvoorbeeld een volledig elektrische warmtepomp nemen. Er zijn kleinere boilervat met 190 liter inhoud en dit loopt op tot 500 liter. 
• De aantal vierkante meters die in gebruik zijn en personen dat het huishouden bevat kan ook de keuze voor een warmtepomp sterk beïnvloeden. Vanzelfsprekend betekent meer personen in je huishouden een grotere vraag naar warm water – en dus moet de warmtepomp meer vermogen hebben. Energieplein adviseert je welke keuze het beste bij je huishouden past.
• Ga na of er vergunningen nodig zijn. Hiermee kan Energieplein je van dienst zijn. Voor een lucht/water warmtepomp is geen vergunning nodig, tenzij het een monument of in een beschermd stadsgezicht woont of wanneer de buitenunit van de warmtepomp zeer goed zichtbaar is voor de omgeving. Voor een bodem/ water warmtepomp kan een vergunning of melding nodig zijn voor het boren van de bodembron. Op Omgevingsloket.nl kun je dit controleren om zeker te weten of je een vergunning nodig hebt.
  
  

3. Stappenplan warmtepomp: de warmtepomp kiezen

Op basis van de eerste inventarisatie kun je met het stappenplan warmtepomp verder kijken naar de juiste warmtepomp. Ook in deze vervolgstap zijn er verschillende belangrijke factoren die je keuze bepalen. Bij Energieplein helpen wij je om deze factoren inzichtelijk te krijgen, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken. Soms zijn er meerdere opties, maar ben je bijvoorbeeld gebonden aan een budget of aan bepaalde mogelijkheden. Volgens ons bepalen de volgende vier factoren in grote lijnen de keuze voor de warmtepomp die je neemt:

1. Warmteafgiftesysteem: Het type afgiftesysteem (vloerverwarming, lage temperatuur radiatoren of convectoren) bepaalt welk type warmtepomp geschikt is. Warmtepompen werken het meest efficiënt bij lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming, dat is eerder in dit artikel al aangegeven. Wanneer je bijvoorbeeld een woning hebt die in 2010 is gebouwd met radiatoren dan zou de woning geschikt zijn op basis van de isolatiewaarden, echter het ontbreken van lage temperatuur verwarming maakt het niet mogelijk direct over te gaan. Om het eenvoudig te houden, bij radiatoren zullen wij altijd een hybride warmtepomp adviseren, bij vloerverwarming kun je gasloos gaan maar kan het wel zijn dat aanvullende maatregelen genomen moeten worden. 
2. Type woning: oudere, minder goed geïsoleerde woningen vragen vaak om een hybride systeem om voldoende warmte te kunnen leveren. Nieuwere, goed geïsoleerde huizen zijn geschikt voor een all-electric warmtepomp, mits het warmteafgiftesysteem goed is. Er zijn altijd uitzonderingsgevallen, bijvoorbeeld een grote nageïsoleerde woonboerderij. Gasloze systemen halen nooit een lekker rendement en dan is een hybride systeem ook een betere optie. 
3. Budget: een losse hybride warmtepomp kost ongeveer €6.000,-, dat is voor de aftrek van subsidie. Bij een combinatie van een cv-ketel wordt dit bedrag hoger. Een all-electric warmtepomp begint vanaf ongeveer €13.000,- zonder teveel extra’s. 
4. Behoeftes: de behoefte valt samen met het budget, het is goed mogelijk dat er geen behoefte is om meer dan €10.000,- uit te geven. Een andere factor kan zijn er meer korte termijn behoeften zijn waardoor een langere terugverdientijd niet van belang is. Wij helpen om deze behoeften te begrijpen en goed in te vullen. 
5. Beschikbare ruimte: er moet voldoende ruimte zijn voor een warmtepomp. Voor een hybride warmtepomp is weinig ruimte nodig, daarvoor verwijzen wij graag naar onze projecten, om meer te zien hoe installaties eruit zien. Bij een standalone warmtepomp is meer ruimte nodig, ook voor het boilersysteem. Daarvoor plannen wij altijd een technische schouw. Stel dat er geen ruimte in de woning is en ook niet gemaakt kan worden zal de keuze terugvallen op een hybride warmtepomp. Als er weinig ruimte is binnen kun je altijd kiezen voor een monoblock systeem, een split systeem heeft wat meer opties qua plaatsing van de buitenunit wanneer er genoeg ruimte in de technische ruimte is (30 meter voor een split). Onze collega’s nemen tijdens een technische schouw ook door of een buffervat bijvoorbeeld geplaatst dient te worden. 
6. Wijzigingen in de meterkast: een hybride warmtepomp heeft meestal een aansluiting van 1-fase (230V) nodig, omdat deze samenwerkt met de bestaande cv-ketel en minder elektrisch vermogen verbruikt. Vaak volstaat een aparte groep in de meterkast van 16 ampère. Hybride warmtepompen die een vermogen van 3 tot 4 kW hebben werken vaak op een bestaande groep. Een all-electric warmtepomp vraagt doorgaans om meer vermogen en vereist meestal een 3-fase aansluiting (400V). Afhankelijk van het vermogen is een aansluiting van 20 tot 25 ampère per fase nodig. Controleer altijd met een collega van ons of je meterkast geschikt is of dat er aanpassingen nodig zijn.
   
   

 

4. Stappenplan warmtepomp: vermogen bepalen warmtepomp

Je weet aan de hand van het doorgelopen stappenplan warmtepomp welk type warmtepomp je wilt hebben. Daarna helpen wij je verder met het bepalen van andere belangrijke zaken, hoeveel vermogen heeft een warmtepomp nodig. Om een goed advies te krijgen, zijn er verschillende methoden die je kunt toepassen in combinatie met meerdere rekenmodules. Het is uiteindelijk belangrijk om te voorkomen dat een warmtepomp niet goed functioneert, want dan heb je wel een probleem en krijg je de woning niet warm. Je kan twee manieren gebruiken, een vermogensberekening op basis van kengetallen en een vermogensberekening op basis van het huidige gasverbruik. 

Wij werken vaak om het makkelijker uit te leggen met kengetallen, daarmee is het goed uit te leggen voor degene die minder kennis hebben van de materie. Iedere woning heeft een bepaalde energie (watt(W) of kilowatt (kW)) nodig om voldoende warm te worden. Om dit te berekenen moeten we het totaal bewoonbaar oppervlakte van de woning weten. Het vermogen van een warmtepomp, en ook van andere apparaten, wordt uitgedrukt in watt (W) of kilowatt (kW).

Wat is nu vaak gebruikelijk? De meeste tussenwoningen, hoekwoningen en 2-onder-1-kap woningen hebben vaak voldoende aan een 4 kW warmtepomp hybride. Dit is wel afhankelijk van de hoeveel kamers waar gestookt wordt. Bij een vrijstaande woning adviseren wij bijna altijd een 6 kW hybride warmtepomp. Voor een all-electric warmtepomp zijn 6 kW en 8 kW de meest gangbare waarden. In een eerder geschreven artikel kun je nog meer informatie vinden over: “hoeveel vermogen heeft een warmtepomp nodig“. Ook Remeha heeft een meer eenvoudige rekenmodule met ongeveer dezelfde toepassing om eens na te kijken. Onderstaande tabel geeft een richtlijn aan voor het vermogen van een warmtepomp per gebruiksoppervlak. Dit is een goede indicator om het stappenplan warmtepomp goed door te komen. 

 

5. Stappenplan warmtepomp: de warmtepomp installeren

Dit is de laatste fase in het stappenplan warmtepomp is overgaan op aanschaf en installatie. Bij de aanschaf kun je gaan kijken naar verschillende merken. In de basis is de werking van een warmtepomp hetzelfde, verschillen zitten in design, gebruiksvriendelijkheid, rendement, technische specificaties en ook de prijs. Met de genoemde zaken in dit stappenplan warmtepomp kun je tot een goede keuze komen. Bij Energieplein werken wij met verschillende merken en prijscategoriën, Remeha, Daikin, Intergas en Atlantic zijn veel gevoerde merken die ook hoog worden aangeschreven in “Beste warmtepomp voor 2025“. Wanneer je weet welke warmtepomp je kiest kan de datum voor de installatie worden gepland. Voor de installatie van een hybride warmtepomp wordt vaak 1 dag genomen, de installatie van een all-electric warmtepomp duurt 2 tot 3 dagen. Hoe zit dit er ongeveer uit?

• Plaatsing buitenunit
  De buitenunit wordt op een trillingsdempende ondergrond geplaatst, met voldoende afstand tot muren en op minimaal 3 meter van de binnenunit. Koudemiddel wordt aangevuld indien nodig, en condenswater wordt netjes afgevoerd.
• Montage binnenunit
  De koude leidingen worden verbonden met de binnenunit, inclusief controle op lekdichtheid via het Schrader-ventiel.
• Koppeling met cv-ketel
  Indien sprake van een hybride systeem wordt dit gedaan. De warmtepomp wordt hydraulisch gekoppeld aan de cv-ketel, die vooral voor warm water dient. Een vuilfilter wordt geplaatst en indien nodig een buffervat voor optimale werking.
• Montage van boilersysteem
  Bij een all-electric warmtepomp kan een los boilersysteem aanwezig zijn, deze wordt dan ook gemonteerd.
• Aansluiting elektrische componenten
  De binnen- en buitenunit worden verbonden via datakabels en de binnenunit voorziet de buitenunit van stroom.
• Systeem vacuüm trekken
  Het systeem wordt vacuüm gezogen om lekkages uit te sluiten en de werking te controleren.
• Inregelen en afronding
  Via de installatie-app worden instellingen, zoals stooklijnen en omslagtemperaturen, geoptimaliseerd. Onze monteurs geven bij oplevering een duidelijke uitleg over het gebruik van de warmtepomp.

De warmtepomp draait!

Wanneer de installatie van de warmtepomp is gedaan komt altijd een collega van Energieplein langs voor meer uitleg over de warmtepomp. Via RVO Nederland kun je dan je subsidie warmtepomp aanvragen. Energieplein kan ook helpen met de aanvraag van de subsidie. Na de installatie van een hybride warmtepomp of all-electric warmtepomp moet je wegwijs worden met de warmtepomp, hij kan namelijk veel meer dan een cv-ketel. Dit zijn zaken als als stroomverbruik, besparing op gas, comfort in de woning en andere zaken die veranderen met een warmtepomp. Wij komen vaak na een bepaalde periode daarom ook nog eens langs. Met Energieplein helpen wij graag verder om een warmtepomp te optimaliseren. Daarmee haal je nog meer rendement uit het systeem. 

Adviesgesprek met Energieplein?

Ben je ook benieuwd wat wij kunnen betekenen voor je? Een adviesgesprek bij Energieplein is vrijblijvend en gratis. Wij helpen je graag met meer uitleg over warmtepompen en het maken van de juiste keuze wanneer je hiervoor klaar bent. Neem via onderstaand formulier contact met ons op om met ons het stappenplan warmtepomp door te nemen.